Ngày thứ 2 – 29/05/2019

Thuyết trình viên: Linh mục Gioan B. Phương Đình Toại, Dòng Camilô

Đề tài 2: VẤN ĐỀ LẠM DỤNG TÍNH DỤC TRONG ĐỜI TU

Đây là một đề tài nóng. Những nét cơ bản gồm:

- Ấu dâm

- Lạm dụng tình dục

- Định hướng mục vụ

- Vai trò của nhà đào luyện

Thực trạng: nhiều vụ xâm hại trẻ em xảy ra trong xã hội VN và trên thế giới (6 tháng đầu năm 2018 có 720 vụ cả nước).

- Ấu dâm: vấn đề tính dục liên quan đến trẻ em dưới 13t (xem hình ảnh đã là có vấn đề). Dùng trẻ để kích thích và thỏa mãn tình dục bao gồm cả xem phim ảnh, quan hệ tình dục với trẻ… Tội nặng hơn các mức tuổi khác.

- Lạm dụng tình dục trẻ dậy thì từ 14t: trẻ sau tuổi dậy thì

- Dâm ô với trẻ em dưới 18t

Vấn đề ấu dâm với trẻ dưới 13 tuổi của những người trên 16 tuổi là vấn đề bệnh lý suốt đời, mức độ rối loạn tính dục có thể thay đổi nhưng tỉ lệ tái phạm cao. Khuynh hướng tính dục của người ấu dâm từ những dấu chỉ xa hơn, loạn luân chiếm phần lớn.

Giáo luật định nghĩa tội danh "Lạm dụng tình dục trẻ Vị thành niên" là hành vi với trẻ dưới 18 tuổi hoặc với những người khuyết tật. Luật pháp VN cấm hành vi với trẻ dưới 16t: có 2 năm khác nhau. Chứa, xem phim cũng cùng tội danh.

Có những trường hợp khác nhau:

- Người bị ám ảnh tình dục (nghiện phim đen ngày càng tăng cao)

- Người bị rối nhiễu hoặc bất lực tâm sinh lý: không rõ nên thử...

- Người thiếu trưởng thành cảm xúc

- Người chậm phát triển tâm sinh lý với người đồng giới

- Đa phần nguời lạm dụng đã từng bị lạm dụng mà không được giúp

Tỉ lệ ấu dâm: 3-5% nam, nữ rất ít, là người có IQ thấp học lưc yếu, giá trị bản thân thấp, rất hoàn hảo… Họ có thêm những rối loạn tâm lý khác như rối loạn nhân cách và nhân cách ái kỷ. Một biểu hiện là giáo sĩ trị.

Điều trị rồi khoảng 10-50% tái phát, nghiện phim có thể hết nhưng ấu dâm khó hết. ĐTC muốn nhấn mạnh vấn đề vì hậu quả để lại cho các nạn nhân nỗi sợ hãi lớn, bị sang chấn tâm lý nghiêm trọng suốt đời. Có người bị rối loạn nhân cách, cấu trúc thần kinh não bộ bị biến dạng, gây trầm cảm, khuynh hướng tự vẫn…

Những đối tượng có nguy cơ lạm dụng tính dục:

- Người ngây thơ, bình thường

- Bị áp lực, stress

- Phạm tội do bị lèo lái dọa nạt, làm rồi không có cảm giác tội lỗi

- Làm việc hăng say nhưng thiếu sự hài lòng

- Không có khả năng kiểm soát cảm xúc

- Người ít bạn, bị stress

- Người nổi tiếng, charismatic, muốn điều khiển người khác…

Giúp đỡ cách nào?

• Cần được thông cảm lắng nghe, sống quân bình nghỉ ngơi ăn uống lành mạnh (không chọn tử vì đạo, làm mọi việc), cần giữ TKB lành mạnh bình thường.
• Cần có thời gian cho tha nhân, thể thao vừa phải, tìm tư vấn nếu có khó khăn, cần thư giãn.
• Nạn nhân cần được điều trị, lắng nghe, tin vào họ, giúp họ nói lên vấn đề, kiên nhẫn với họ. Đây là 1 tiến trình suốt đời.
• Cần có những qui định rõ ràng, nhất là những môi trường có nguy cơ
• Tổ chức gặp gỡ, tĩnh tâm, cầu nguyện cho các nạn nhân

Thực tế đã có xảy ra:

- Vấn đề lạm dụng bị tố cáo do ghen

- Chat sex bị tống tiền

- Với em đệ tử trong phòng áo / với giúp lễ…

Giáo Hội đang làm mọi cách để ngăn chặn vấn đề. Bản thân nạn nhân và cả gia đình nạn nhân đều bị ảnh hưởng, cũng như cả giáo xứ, Giáo Hội…

Cần tránh 2 thái cực nguy hiểm:

- Duy công lý: lên án cả những ai mới nghi ngờ

- Tự vệ: bao che, tránh né vấn đề. Cho rằng đó là vấn đề nhỏ, không phù hợp với văn hóa.

Cần làm gì?

• Phải hoàn toàn nghiêm túc không che đậy ém nhẹm.
• Cần thanh tẩy thực sự, củng cố việc đào tạo trong chủng viện + nhà dòng để biến đổi và can đảm tự cáo
• Huấn luyện sống nhất quán nội tâm + bên ngoài
• Hội đồng Giám mục cần có những qui định và biện pháp rõ ràng
• Cần đồng hành giúp người bị lạm dụng
• Coi chừng môi trường kỹ thuật số
• Chống lại nạn du lịch tình dục (VN có nhiều: đi Sing 1 tháng, bị lừa bán qua TQ). VN bị xem là 1 trong những đích đến của những người bị bệnh ấu dâm!

Những mắt xích liên quan

- Giáo Hội và cơ quan hành pháp

- Linh mục và Giám mục, tu sĩ và bề trên

- Chức thánh và linh mục

- Giáo Hội và xã hội

Nguyên tắc:

- Nạn nhân cần được quan tâm trước;

- Khi có tố cáo LM bị rút mọi tác vụ ngay

- Bảo vệ phòng ngừa cho nạn nhân

- Tìm cách giải quyết tốt nhất cho nạn nhân

- Hợp tác với cơ quan hành pháp của nước sở tại

Thay đổi gần đây:

- Trong sáng không che đậy

- Hợp tác với ban cố vấn giáo dân

- Hợp tác với cơ quan hành pháp + cảnh sát

- Cẩn trọng trước báo giới

- Xiết chặt việc nhận ứng sinh vào đời sống thánh hiến: gặp phân khoa tâm lý, báo cáo của địa phương, 3 thư giới thiệu, trình bày lý lịch…

Nguyên tắc Giáo luật:

Nạn nhân có thể hồi tố sau 20 năm từ lúc 18t và có thể kéo dài hơn tùy mức độ nghiêm trọng. Ngay cả khi vụ việc đã được dàn xếp trước đó.

Những bên có liên quan: Giám mục, bề trên, đương sự, Bộ Giáo lý đức tin…

Tiến trình

- Tiếp nhận cáo buộc, liên lạc với đương sự và bảo mật để đương sự có cơ hội bào chữa

- Hội đủ bằng chứng: gởi lên Bộ Giáo lý đức tin

- Chuyển đến phán quyết cuối cùng (hoàn tục và quản thúc liên tục), ngày nay Giáo Hội không khoan nhượng.

Tại sao chúng ta không đáp ứng những dấu hiệu cảnh báo?

- Không có kinh nghiệm trong huấn luyện, không được đào tạo

- Cả tin bởi sự biện hộ làm nhẹ vấn đề của người phạm tội

- Tin vào điều tốt nơi con người

- E ngại can thiệp vào vấn đề vì cho rằng chưa có bằng chứng cụ thể, nghe mà không điều tra, sợ trách nhiệm…

Red Flags - Nguy cơ báo động đỏ

Dấu hiệu tiềm ần

• Không thoải mái với anh chị em, thiếu tương quan
• Thích chơi với trẻ
• Né tránh vấn đề liên quan đến tính dục
• Không có dấu hiệu khả nghi, không than trách gì…

Đáp ứng: Cần giúp tư vấn phát triển nhân cách + trưởng thành, theo dõi những dấu hiệu, đảm bảo an toàn và theo sát vấn đề.

Dấu hiệu cảnh báo cao

• Một người chỉ đi chơi với trẻ
• Cho quà bất bình thường, đắt tiền
• Lén lút, bí mật riêng tư
• Làm bạn trên face book
• hành vi bất thường, đụng vào nơi nhạy cảm
• cảm thấy rùng mình, không ổn với hành vi của đương sự
• chứa nhiều đồ chơi trẻ em trong phòng riêng...

Đáp ứng: cần can thiệp, đưa vào cộng đoàn cách ly với trẻ, kiểm tra các dấu hiệu...

Dấu hiệu nguy cơ cao:

• Đưa đi chơi riêng
• Đưa vào phòng riêng
• Lưu giữ nhiều hình của trẻ
• Chơi vật lộn với trẻ
• Cho trẻ uống rượu, ma túy…

Đáp ứng: Cần can thiệp ngay, cách ly điều tra, hỗ trợ tâm lý…

Làm sao phát hiện

- Khó nhận biết ban đầu

- Đặt câu hỏi: hành vi trên nhằm mục đích gì?...

- Để ý những hành vi lập đi lập lại, thành nếp

- Những hành vi dạo đầu…

Cần phải báo những nghi án, không xử lý im lặng và kín đáo, không giải quyết riêng, cần xử lý nghiêm minh…

Bài học kinh nghiệm

- Cần nhận biết dấu hiệu cảnh báo

- Quản lý tất cả những trường hợp bị lạm dụng

- Tạo môi trường an toàn và lành mạnh cho trẻ...

Cần học từ những cái sai trong quá khứ:

- Chúng ta không lắng nghe nạn nhân, không theo dõi, bị lèo lái bởi thủ phạm. Cần hiểu những gì xảy ra tổn thương họ như thế nào, là bề trên khônggiải quyết vấn đề một mình, cần có người làm chung ghi chép đầy đủ và có người tư vấn chuyên môn.

- Chúng ta cũng thường xem nhẹ vấn đề lạm dụng trong cơ sở của mình, vì thế phải chủ động tìm ra sự thật về vấn đề. Cần có chương trình phòng ngừa và áp dụng cụ thể. Cần cho những người cộng tác tình nguyện biết rõ những nguyên tắc được hoặc không được làm.

- Tin rằng sau khi chữa trị người ta sẽ khỏi bệnh và không còn nguy cơ nữa. Gởi thủ phạm đi vấn đề là họ có chấp nhận không và thường khi về sẽ không hết.

- Khi bị khuynh hướng này cần có sự giám sát. Nhằm bảo vệ trẻ an toàn cần điều trị thời gian dài, có khi suốt đời.

- Khuynh hướng của thủ phạm phải được công khai rộng rãi, nhưng không xem họ như quỷ dữ.

- Hiểu sai về tha thứ với thủ phạm. Tha nhưng không thể cho trở lại, phải cảnh giác không để họ gần trẻ.

- Phải báo với chính quyền và cơ quan hành pháp về nghi vấn lạm dụng.

- Cần xây dựng kế hoạch an toàn cho kẻ lạm dụng dựa trên khả năng nguy cơ của họ (không chỉ đẩy vào đan viện cho xong).

- Phát triển chương trình đào tạo giúp phát hiện vấn đề.

- Cần sàng lọc sức khỏe tâm lý tính dục.

- Thực hiện chương trình đào tạo liên tục.

Một số cá tính của người có vấn đề:

• Không tương quan với anh chị em trong nhà
• Cô độc về cảm tính
• Thiếu thấu cảm và đồng cảm
• Không thể kiểm soát cảm xúc
• Không thẳng thắn…

Cần sớm phát hiện những dấu hiệu cảnh báo, can đảm báo cáo, không cho quay lại mục vụ. Cần sàng lọc kỹ trong huấn luyện để phòng ngừa.

Đào lạo ứng sinh linh mục tu sĩ trẻ cần lưu ý:

• Xem em có chủ động phân định tìm kiếm Chúa hay chỉ theo luật
• Sống tâm tình tạ ơn liên lỉ, khiêm tốn
• Tập ngồi trên 2 chiếc ghế khác nhau: ngồi trên ghế giáo dân nghe linh mục khác giảng, ngồi vào vị trí của anh em mình.
• Năng nhận bí tích hòa giải
• Tương quan với mọi người cách chân thành / lành mạnh, không loại trừ
• Mềm dẻo uyển chuyển
• Ý thức sống độc thân suốt đời: không vì tu nên phải sống khiết tịnh, đó không là chọn lựa, là giá trị mà là điều kiện kèm theo.
• Chấp nhận giới hạn của bản thân, biết nói không
• Vâng phục bề trên, đấng bản quyền
• Hiệp thông với anh chị em
• Yêu mến Mẹ Maria.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ TÍNH DỤC

Ấu dâm hay lạm dụng chỉ là phần cuối, cần xem những khởi đầu là vấn đề rối loạn tính dục.

Khuynh hướng tính dục: nam hướng ngoại, sờ chạm, nữ thu nhận. Nữ hay gặp những tình trạng như lạm dụng không thường xuyên, lãnh cảm, khoe thân thể, quan hệ bừa bãi, tương quan đồng giới, rối loạn cảm xúc (lo âu, trầm cảm, rối loạn dinh dưỡng…) Các bệnh thường gặp ở nam: thủ dâm cưỡng chế, xem phim ảnh khiêu dâm, lạm dụng tình dục người khác, quan hệ ngoài luồng (hẹn hò bí mật ở ngoài/quán gay bar), lạm dụng tình dục trẻ em.

Rối loạn tính dục là 1 kiểu oán ghét bằng tình cảm. Thống kê: 63% nam giới, 43% nữ giới thủ dâm.

Khi nghe chia sẻ cần tìm hiểu hành vi và ý nghĩa phía sau. Không nên phản ứng thái quá, giúp các em hy vọng, sống khiết tịnh là điều có đạt được. Cần hỏi xem đàng sau vấn đề thủ dâm là gì, giúp em đối diện cách lành mạnh và chọn thay đổi.

Vấn đề Cyber-sex: xem phim ảnh khiêu dâm. Sự tha hóa của nó lan tràn như bệnh dịch, rất nguy hiểm, liên quan đến luân lý đạo đức. Nếu một máy tính trong nhà có đường dẫn đến rang web đen, cần hỏi những gì?

Hiện nay sex là từ khóa tìm kiếm nhiều nhất trên mạng. Nữ thích chat sex, nam thích xem phim sex. Nam bị kích thích bởi nhìn, nữ bởi tương quan.

Cơ chế: nhập chỗ này thoát chỗ khác, càng xao lãng cầu nguyện và tương quan cộng đoàn càng phải xem em dành thời gian cho cái gì...

Thế giới ảo làm chúng ta lầm tưởng về sự gần gũi thân thiện với người khác. Đời sống thật bị cản trở bởi đời sống ảo. Lý do: internet mang tính ẩn danh, tiếp cận dễ dàng, không tốn kém. Thực ra nó không ẩn danh vì ngày nay có thể biết ai truy cập điều gì.

Dấu hiệu nguy cơ đối với linh mục tu sĩ:

Không biết sắp xếp quản lý thời gian hợp lý. Không có gia đình cản trở vì trong phòng riêng

Tò mò, thiếu trưởng thành tâm cảm. Không được giúp để đối diện với nhu cầu tính dục.

Cho rằng mình có quyền xem. Giới hạn tài chính.

Cảm thấy cô đơn trong đời tu. Giới hạn và thiếu trách nhiệm với bề trên.

Thiếu trung thực trong việc nhìn nhận bản thân.

Người nghiện sex còn nghiện những thứ khác: rượu, game, nghiện việc…

Những kiểu hành xử sai trái: xem phim, chat sex, download phim, sau khi chat gặp ngoài đời… Nếu người sửa báo bề trên làm sao?

Ba loại xem: để giải trí (tình cờ), có nguy cơ cao (thường xuyên bị trầm cảm, tiền sử bị lạm dụng, tính lệ thuộc, giá trị bản thân thấp, thiếu kỹ năng xã hội, xả stress)…

Dấu hiệu nghiện internet sex:

- Lịch sinh hoạt không ổn, bất thường

- Bị rút cạn năng lực, lờ đờ

- Hay chối bỏ biện hộ (không phải phim sex, chỉ là cảnh nóng, có thể bỏ bất cứ lúc nào, không liên can đến anh, phim mà - không có thật)

- Sống hai mặt trong tương quan với tha nhân

- Thay đổi chu kỳ ngủ, nói dối, nóng nảy, rút lui vào bí mật...

Cần can thiệp mục vụ sâu:

- Không sợ hãi, phải tìm xem bắt đầu từ hành vi gì: bao lâu, loại gì, bao nhiêu lần, ảnh hưởng ra sao?…

- Giúp nhìn nhận lại chính mình, áp dụng thay đổi hành vi ngắn hạn

- Cần cai nghiện (như ma túy / xóa lối mòn đó, phải kiêng hẳn ít nhất 42 ngày). Có em phải yêu cầu cắt đứt điện thoại 2 tháng…

- Hỏi xem ý nghĩa sau hành vi đó là gì (hiệu ứng đường mòn, buồn hoặc kích thích lại đi vào rừng qua lối mòn đó: nghiện, buồn-tức-giận lại tới đó).

- Giúp nhìn nhận lại ơn gọi, tìm phương thế khác để có niềm vui lành mạnh.

- Giảm đăng nhập, công khai với mọi người. Chống sử dụng web đen, tìm gốc rễ giải quyết vấn đề. Cần sống tình bạn lành mạnh và thánh thiện.

Vấn đề lạm dụng tình dục nói chung

Khi thỏa mãn tính dục với người trong phạm vi mình hoạt động: hai vai, khác biệt quyền lực, đã có vấn đề bị lạm dụng trước. Không có gì tự nhiên đến, có 5 bước quyến rũ:

- Gây ấn tượng, chú ý

- Hai bên công nhận lẫn nhau

- Dành thời gian cho nhau nhiều hơn

- Ngụ ý xa gần

- Đồng bộ hóa cơ thể

Vòng luẩn quẩn: Thực hiện hành vi - Nghi thức hóa cảm xúc - Mặc cảm tội lỗi…

Triệu chứng :

• Tăng tần suất
• Cảm giác hứng khởi lên cao khi nghĩ đến
• Không thể ngừng hoặc kiểm soát hành vi
• Biện hộ
• Sống bí mật, hai mặt
• Không làm thấy bứt rứt (có internet không, password? không có là bực bội)
• Cưỡng chế: tim cách làm bằng mọi giá
• Thay đổi chất lượng cuộc sống…

Những biểu hiện:

• Hẹn hò riêng tư
• Cảm giác tình dục lên cao
• Bí mật, hồi hộp, lôi cuốn
• Vòng nghiện lẩn quẩn
• Tăng tần suất theo thời gian
• Tìm kiếm sự mật thiết cách nguy hại
• Thấy cần tự chữa theo cách nguy hiểm
• Tỉ lệ tái phát rất cao

Lý do:

• Nhu cầu không được nhận thức và đáp ứng (được yêu thương, nhìn nhận, quan tâm…)
• Những nhu cầu tiềm ần
• Hành vi rối loạn chức năng
• Không chú ý những dấu hiệu cảnh báo

______________________________________________________

Câu hỏi trao đổi

1. Đâu là những dấu hiệu, triệu chứng cho thấy thiếu sự hội nhất tính dục nơi tu sĩ chủng sinh linh mục hôm nay?

2. Đâu là những dấu hiệu cho biết một người có sức khỏe phát triển tính dục lành mạnh?

3. Linh mục tu sĩ chủng sinh có thể làm gì để hỗ trợ cho tâm lý tính dục lành mạnh trong cộng đoàn?

Sau phần chia sẻ, hội trường lại nóng lên với những câu hỏi "ngày càng khó" của các tham dự viên. Có câu thuyết trình viên phải cầu cứu Cha đặc trách LTS Tô-ma trả lời giúp. Thời gian trôi nhanh, chương trình khép lại với lời cám ơn của một Sơ đại diện các tham dự viên. Lời tri ân đi kèm với nỗi lo sợ có người về nhà khó ngủ, nhưng ai cũng cảm thấy vui vì hiểu hơn về những vấn đề thời sự của Giáo Hội mà tại Việt Nam đến nay vẫn còn nhiều né tránh. Mọi người lại hẹn nhau ngày cuối và ước mong trong tương lai có thêm những Khóa Thường Huấn hữu ích cho những người đang làm công tác điều hành và đào tạo trước nhưng thách đố của thời đại.

Ghi nhận: Sr. Ngọc Lan, fmm.