"Hòa bình thật mong manh!"

Một người hồi giáo ở Bangui bị ám sát làm cho hy vọng hòa giải của Đức Phanxicô ở đây bị mong manh

Từ một năm nay, không một chiếc xe môtô-taxi của người giáo dân kitô nào dám đến con đường France băng qua khu vực PK5, khu vực của người hồi giáo ở Bangui. Cũng vậy với người hồi giáo, họ không dám đi qua đại lộ Boganda để về trung tâm thành phố. Vậy mà sáng thứ hai 30 tháng 11, sau khi Đức Giáo hoàng đến thăm chớp nhoáng nguyện đường trung ương hồi giáo, người ta đã chứng kiến “những chuyện không thể nào nghĩ tới được”, ông Ali Mahamat, một người dân trong khu vực này dụi mắt, không tin vào mắt mình.

Hàng ngàn người hồi giáo đi về trung tâm thành phố bằng xe môtô, xe hơi, xe taxi. Các tín hữu kitô đến khu phố PK5, nơi có 12 000 người hồi giáo sống ở đó, đa số là các nhà buôn. Cảnh dân chúng hân hoan vui vẻ, mà trước khi Đức Phanxicô đến là chuyện không thể nào tưởng tượng được. Sáng thứ ba 1 tháng 12, khu phố PK5 bị ngột ngạt từ nhiều tuần nay do nhóm chống-balaka (đa số là dân quân giáo dân kitô và người thờ súc vật) phong tỏa đã khởi sắc trở lại, các tiệm thịt đã mở cửa, lưu thông trong khu vực tuy còn dè dặt nhưng vẫn có.

Phép lạ của sự tỉnh ngộ này không kéo dài lâu. Sáng thứ ba lúc 11 giờ có hai phát súng nổ. Ở giáp ranh quận 3 và quận 5 Bangui, trong khu vực gọi là khu “Sénégalais”, một người hồi giáo, anh Zacharia Adoume, 35 tuổi, cha của ba đứa con đã bị hạ, súng bắn anh là súng thủ công, anh bị trúng đạn ở tay và ngực. Theo một vài nhân chứng, khi anh đi ra mua thuốc thì bị một số người bắn tỉa phía bên kia, nơi ngăn cách khu vực của người hồi giáo và kitô giáo ở Bangui hạ. Ở nguyện đường nhỏ Ali Babolo nằm trong trung tâm PK5, nơi đón nhận mỗi lần có thi thể nạn nhân bị chết, sự thất vọng thấy rõ trên nét mặt giáo dân.

Ông Djamil Babanani, tổng thư ký lực lượng UPC, một trong các phong trào Séléka mạnh nhất, cho biết, “thật cay đắng, từ sáng nay, chúng tôi cố gắng trấn an giáo dân. Sau chuyến thăm của Đức Giáo hoàng, chúng ta không thể nào để các chuyện này xảy ra như trước. Những người làm như thế này là kẻ thù của hòa bình.” Có vài chục người buồn bã họp nhau quanh thi thể người quá cố. Một nhóm người trẻ gần đó dậm chân. “Đây là lần đầu và lần cuối. Sau đó chúng tôi sẽ lấy lại xe và sẽ làm cháy hết”.

Sáng thứ hai 30 tháng 11, trong một bài giảng ngắn, Đức Phanxicô nhắc không được lẫn lộn tôn giáo với chính trị. Và nhất là “phải đi một bước đến với người khác”.

Các người có trách nhiệm trong khu vực cam đoan sẽ không có trả đũa. Đức Tổng Giám mục Bangui, Dieudonné Nzapalainga đã cấp tốc đến đây để tỏ tình đoàn kết, ngài tuyên bố: “Chúng ta đừng để bị lừa, các kẻ thù của hòa bình thì rất nhiều. Gần đến kỳ bầu cử, chuyện này sẽ còn xảy ra ở cả hai bên. Nhưng Đức Giáo hoàng đã khuyên chúng ta không được nhường bước trước bạo lực. Tôi nghĩ chúng ta phải giữ bài học này”. Dù tình trạng rất căng thẳng, nhưng suốt ngày không có một tiếng súng nào ở khu vực PK5.

Đâu đâu trong thành phố, chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng cũng hé cho thấy những ngày tốt hơn sẽ đến. Ông Christian Ndotah, một tín hữu kitô là biểu tượng cho sự hòa giải này giữa hai cộng đồng. Từ hai năm nay, ông đấu tranh để xây lại nguyện đường Lakouanga, một nguyện đường đã nhiều lần bị phá hủy trong các cuộc bạo loạn. Ngày thứ hai, ông lấy hết can đảm để đến khu vực PK5 và theo lời dạy của Đức Giáo hoàng: “Tôi đi xe môtô đến trạm kiểm soát ở cầu Jackson, rồi tôi đi bộ 600 mét đến cổng vào khu phố. Có nhiều người nhìn nhưng không có gì nghiêm trọng xảy ra. Rồi tôi đi về trong sự vui mừng của mọi người trên chiếc môtô của một người hồi giáo chở tôi.” Điều không thể tưởng tượng được.”

Ngoài ra, theo linh mục Patrick Mbéa, giám tỉnh Dòng Chúa Thánh Thần ở Trung Phi thì diễn văn của Đức Giáo hoàng chưa đủ “gay gắt, ngài yêu cầu tránh các vấn đề chính trị, quân đội, tham nhũng… tất cả những gì làm băng hoại xã hội. Tuy chưa được thuyết phục lắm nhưng cương vị của ngài không thể đi xa hơn. Đó là sứ điệp hòa bình”.

Những gì mà tất cả người hồi giáo và kitô giáo yêu cầu là chấm dứt trừng phạt. Theo ông Djamil Babanani, sau chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng, ước muốn có được công chính, một nền “công chính thật” là thật.

Zacharia Adoume đã được chôn ở khu vực PK5. Các xe taxi-môtô của tín hữu kitô không còn đi trên đại lộ France. Trên đại lộ Boganda, một dân quân chống-balaka rụt rè băng qua đường, súng kalachnikov che dưới chiếc áo măng tô rộng của ông.

Đức Tổng Giám mục Bangui đứng bên cạnh giáo chủ nguyện đường Ali Babolo nói: “Hòa bình thật mong manh!”

(Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch, phanxico.vn 07.12.2015/

lemonde.fr, Anthony Fouchard, 2015-12-02)