Theo truyền thuyết, chính thánh Phanxicô Assisi đã làm hang đá đầu tiên tại Greccio, thuộc miền Trung Ý, vào năm 1223.

Thủa sinh thời, mỗi khi chiêm ngưỡng mầu nhiệm Giáng sinh, thánh Phanxicô Assisi cũng đã từng ngất ngây trước biến cố Nhập thể của Con Thiên Chúa. Sử gia Thomas Celano kể lại: “Thánh Phanxicô thường mừng đại lễ Giáng sinh của Chúa Hài Đồng với một niềm vui bao la. Ngài cho rằng đó là ngày lễ của các lễ. Ngài thường hôn kính háo hức các bức ảnh Chúa Hài Nhi và lòng cảm thương nồng nàn đối với Hài Nhi Giêsu, khiến ngài lắp bắp thốt ra những lời âu yếm như trẻ thơ bập bẹ. Danh thánh Chúa ngọt ngào như mật ong trong miệng ngài”. Cảm nghiệm sâu xa đó đã được thánh nhân cụ thể hoá qua việc Ngài cho dựng lại cách sống động khung cảnh Giáng Sinh của Con Thiên Chúa năm xưa nơi triền núi Greccio.

Thánh Phanxicô nhớ tới những gì xảy ra tại Belem trước đó, nên ngài quyết định làm một hang đá Giáng sinh, ngay tại hang Greccio. Ngài tìm một đứa bé, một con bò và một con lừa đứng gần bên máng cỏ. Người ta nghe nói và kéo đến, người thì cầm đuốc, người thì cầm nến. Chính thánh Phanxicô giảng trong thánh lễ đêm đó. Thomas Celano, người viết tiểu sử thánh Phanxicô, nói rằng thánh Phanxicô “đứng trước máng cỏ… với lòng yêu thương và niềm hạnh phúc vô cùng…” Với thánh Phanxicô, mừng lễ giản dị là nhớ lại cảnh khó nghèo của Chúa Giêsu Hài Đồng, Đấng cứu độ đã làm người nghèo vì chúng ta, một Giêsu làm người thực sự...

Sau biến cố làm hang đá Giáng Sinh Greccio, người ta cho rằng thánh Phanxicô là người đầu tiên có sáng kiến làm ra máng cỏ Giáng Sinh. Chính thánh Bonaventura cũng đã xác nhận: “Từ đó (sự kiện Giáng Sinh ở Greccio), lệ làm máng cỏ mừng lễ Giáng sinh được Đức Giáo hoàng cho phép phổ biến khắp nước Ý và từ đó lan ra khắp thế giới.

Ngày hôm nay, mỗi khi cầu nguyện bên hang đá, chúng ta hãy có tâm tình như cha thánh Phanxicô, sung sướng chiêm ngắm - cảm tạ tình yêu vô bờ của Chúa và hãy nhớ cầu nguyện cho những người nghèo và những người đau khổ trên khắp thế giới…