Vai trò quốc vụ khanh Tòa Thánh

Đức Hồng Y Tarcisio Bertone, cựu quốc vụ khanh Tòa Thánh, gần đây có dành cho Zenit một cuộc phỏng vấn trước khi ngài nói chuyện về đề tài Nền Ngoại Giao Của Tòa Thánh Trong Thế Giới Hoàn Cầu Hóa nhân dịp phát động cuốn sách cùng tên của ngài.

Đức Hồng Y cho hay trong những năm gần đây, Tòa Thánh đưa ra nhiều cố gắng lớn lao và bền bỉ để ngăn chặn chiến tranh, cổ vũ hòa bình, phát triển kinh tế, và bảo vệ các nhân quyền cũng như tình huynh đệ giữa mọi dân tộc. 

Nếu nhìn trở lui một số cuộc tranh chấp gần đây, ta hẳn thấy Tòa Thánh đã tìm nhiều cách để ngăn chặn chúng và nếu chúng khởi sự, thì Tòa Thánh cố gắng hết sức để trợ giúp các nạn nhân và hàn gắn các thương tích của chiến tranh. Điều rõ ràng là trong năm qua, cả Tòa Thánh lẫn Đức Phanxicô đã đưa ra nhiều cố gắng cam go để cổ vũ hòa bình tại Syria và Đất Thánh. 

Đức Hồng Y cho rằng mục lục cuốn sách sắp phát động của ngài cho thấy rõ các ưu tiên của nền ngoại giao giáo hoàng. Các ưu tiên này ngài nhận rõ qua kinh nghiệm cũng như các cuộc hành trình riêng của ngài: vấn đề bảo vệ nhân quyền, tầm quan trọng căn bản của nhân phẩm, nhu cầu phải có sự bảo đảm của quốc tế đối với tự do tôn giáo, hiện đang bị đe dọa tại nhiều nơi, việc phát triển các dân tộc dựa trên tình liên đới. 

Ngài đặc biệt nhớ tới cuộc gặp gỡ với các vị tổng thống Á Căn Đình và Chilê, dịp kỷ niệm 25 năm hòa ước Beagle, cũng như cuộc gặp gỡ với các vị quốc trưởng và chính phủ nhân dịp hội nghị của Tổ Chức An Ninh và Hợp Tác Âu Châu họp tại Astna, Kazaskhtan. 

Về các chỉ trích đối với lối quản trị Giáo Triều trước đây của ngài, Đức Hồng Y Bertone cho rằng những lời chỉ trích này chỉ căn cứ vào những sự thật do họ cắt dán mà không đủ biện phân. Như vụ chỉ trích về căn hộ tại Vatican của ngài chẳng hạn. Các chỉ trích ấy sai về kích thước đến nỗi dù ngài đã đính chính, họ vẫn tiếp tục nhắc lai như trước, bất chấp thực tế có như thế nào. 

Nhân dịp này, Đức HY Bertone nhắc tới lời Đức GH Phanxicô đề tựa cho cuốn sách của ngài. Đức Thánh Cha viết rằng: thước đo những người phục vụ Giáo Hội không do các hàng tít lớn ở trang đầu các tờ báo quyết định mà do lòng tận tụy âm thầm và quảng đại phục vụ nhiệm thể Chúa Kitô và thiện ích con người. 

Khi đụng tới vấn đề quản trị, điều quan trọng cần ghi nhận là quốc vụ khanh không cai trị một cách độc lập và chuyên chế. Ngài thi hành các hướng dẫn và các ưu tiên của Thẩm Quyền Tối Cao của Giáo Hội và hết lòng trợ giúp Đức Thánh Cha trong sứ vụ của ngài. 

Trong việc làm của mình, quốc vụ khanh được sư trợ giúp của nhân viên thuộc nhiều nha sở khác nhau, như đã được qui định trong nhiều văn kiện giáo hoàng. Các hướng dẫn này, như Tông Hiến Pastor Bonus, chẳng hạn, cho thấy rõ quốc vụ khanh phải tôn trọng các lãnh vực trách nhiệm của các văn phòng, các thánh bộ, các tòa án, các hội đồng và các cơ quan khác.Vai trò quốc vụ khánh là tạo điều kiện thuận lợi cho các tương tác giữa các cơ quan này, mà không xâm phạm tới tư cách độc lập của họ. 

Được hỏi đặc biệt về việc đầu tư vào dự án Lux Vide, Đức HY Bertone trả lời rằng đây là một diễn trình nghiên cứu và biện phân khá dài, bắt đầu từ năm 2009 và chấm dứt vào tháng 12 năm 2013, khi ngài trình bày dự án trong một cuộc họp hỗn hợp của Ủy Ban Giám Sát Gồm Các Hồng Y và Hội Đồng Quản Trị Ngân Hàng Tòa Thánh và được cả hai cơ quan này đồng thanh ủng hộ, có biên bản ghi chép đàng hoàng. Dự án này nhằm hợp tác với Lux Vide để sản xuất các hư cấu và các phim ảnh dựa vào linh hứng Thánh Kinh và Kitô Giáo, nhằm phục vụ những ai có kinh nghiệm giáo dục cũng như các dự án phúc âm hóa của Giáo Hội. 

Việc nghiên cứu các chi tiết kỹ thuật thuộc hoạt động tài chánh thì không tùy thuộc Đức HY Bertone mà là các bộ phận quản trị của Ngân Hàng Tòa Thánh, là các bộ phận luôn hành động theo mục đích của họ, nhằm lợi ích của Giáo Hội hòan vũ. Vả lại, theo ngài, Lux Vide là một công ty có khả năng trong lãnh vực truyền thông bằng phim ảnh và truyền hình. Chính vị sáng lập ra Ngân Hàng Vatican là Đức Piô XII cũng từng tài trợ cho “Instituto Luce” để sản xuất ra cuốn phim "Pastor Angelicus" (Mục Tử Thiên Thần).

Nhân dịp này, Đức HY Bertone còn cho hay liên hệ giữa ngài với Đức Đương Kim Giáo Hoàng rất tốt: cuối tháng 5 vừa qua, ngài được gặp riêng Đức Phanxicô. Hai vị nói tới cuốn phim “Pastor Angelicus” vừa nhắc ở trên. Còn Đức Phanxicô thì nói về thời còn con nít ở Buenos Aires. Liên hệ ấm cúng cũng vẫn còn giữa ngài và Đức Bênêđíctô. Đức GH hưu trí đã ân cần mời ngài dùng cơm trưa nhân dịp Đức HY mừng ngày thụ phong linh mục hôm 1 tháng 7 vừa qua. Hai vi nói về những quan tâm chung liên hệ tới công việc hồi hai vị còn phục vụ tại Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin và hồi Đức HY phục vụ tại phủ quốc vụ khanh. 

Đức HY Bertone cũng cho biết: đã là giám mục thì người giữ chức này không bao giờ rời bỏ các trách nhiệm mục vụ của mình cả, nên cam kết của ngài đối với Giáo Hội vẫn như trước, cả sau khi đã về hưu. Thành thử, hiện nay, ngài vẫn là thành viêm tham vấn của nhiều thánh bộ Tòa Thánh. Ngoài ra, ngài sẵn sàng giúp các giáo xứ cũng như các tổ chức cộng đoàn bằng cách cử hành thánh lễ hay tham gia các hội nghị.

Vũ Văn An