CÁC THÙNG BỎ PHIẾU CỦA MẬT TUYỂN VIỆN HỒNG Y: MỘT TRUYỀN THỐNG CŨ ĐƯỢC CÁCH ĐIỆU HÓA

Câu chuyện ngắn về những biểu tượng của việc bầu chọn Giáo Hoàng

 Từ nay Mật viện Hồng y sẽ được khoá cửa. Và Giáo Hội đang ở trong thời kỳ Toà thánh trống ngôi, nguyên nhân không phải do Giáo Hoàng qua đời, nhưng do sự “từ nhiệm” của Ngài, sự chú ý của thế giới về sự kiện này đạt đến những đỉnh điểm chưa từng có.

Trong khi các phương tiện truyền thông toàn thế giới tìm cách giải thích chi tiết những giai đoạn khác nhau của thủ tục dẫn đến việc bầu chọn Giáo Hoàng mới, thì dư luận quần chúng, bị lôi cuốn, tiếp tục hình dung cảnh 115 dải băng đỏ trong khung cảnh rực rỡ của Nhà nguyện Sixtine, đang khẩn cầu Chúa Thánh Thần ban cho họ sự phân định về tên nào nên chọn.

Thời điểm tế nhị nhất của mật viện hồng y chắc chắn là thời điểm của việc bầu cử. Giai đoạn đầu tiên dự kiến việc chuẩn bị và phân phát hai hoặc ba phiếu bầu cho mỗi hồng y bầu cử, do những người điều khiển buổi lễ thực hiện, và cuối cùng hồng y phó tế sẽ bốc thăm ba người kiểm phiếu, được gọi là những “infirmarii”, họ có trách nhiệm, nếu có trường hợp xảy ra, đi thu lại các phiếu bầu của những hồng y bị bệnh ở Nhà Thánh Mátta.

Rồi mỗi hồng y viết lên trên phiếu của mình, dưới câu “Eligo in Summum Pontificem”, tên, ghi hoa dễ đọc, của vị hồng y mà theo mình vị đó sẽ thích hợp nhất để đảm nhiệm vai trò Mục tử của Giáo Hội hoàn vũ.

Một hồng y, cầm trong tay mình tờ phiếu của mình được gấp lại làm hai và người khác thấy rõ ràng, tiến gần đến bàn thờ nơi đặt một thùng bỏ phiếu và một chiếc khay có dạng đĩa thánh đặt ở trên. Ở dưới chân bức hoạ Ngày Phán xét Cuối cùng của Michel Ange, ngài tuyên thệ và, sau khi đã đặt phiếu của mình xuống khay, ngài đưa nó lên và thả nó tuột vào trong thùng phiếu, trước khi quay trở lại chỗ của mình.

Sau những hoạt động bầu cử, đến thời điểm kiểm phiếu. Người kiểm phiếu đầu tiên khuấy lộn xộn các phiếu trong thùng, trong khi người kiểm phiếu cuối cùng đếm các phiếu đó từng cái một, vừa đếm vừa bỏ vào một thùng rỗng khác nhỏ hơn. Nếu số lượng phiếu không tương ứng với số hồng y bầu cử thì các phiếu bầu sẽ bị đốt ngay lập tức không cần kiểm.

Truyền thống của các thùng đựng phiếu (ngày xưa là các chén thánh) là một trong những truyền thống xưa nhất của Giáo Hội Công giáo để bầu chọn một Giáo Hoàng, như một tấm thảm trưng bày trong Viện bảo tàng của Vatican cho thấy điều đó, tấm thảm minh hoạ một giai đoạn của việc bầu chọn Giáo Hoàng Urbain VIII (1623 – 1644): đến vòng bỏ phiếu cuối cùng, người kiểm phiếu, lúc đếm, nhận thấy thiếu một phiếu.

Trên phía phải của tấm thảm, người ta thấy rõ người kiểm phiếu nhìn vào trong cái chén lớn (thùng phiếu) với một vẻ chăm chú, như thể muốn xác minh xem liệu có thiếu một phiếu hay không.

Một cái chén rất giống với cái chén của tấm thảm và một cái đĩa hiện được lưu giữ trong gian Giáo Hoàng của Nhà nguyện Sixtine. Chính ở đó các phiếu bầu cử của các mật viện hồng y của thế kỷ trước được thu giữ lại, cho đến kỳ bầu chọn Đức Gioan Phaolô II vào tháng 10 năm 1978.

Tông hiến của Đức Gioan Phaolô II, “Universi Dominici gregis”, được ban hành năm 1996, phản ánh sự cần thiết phải thích ứng những thùng phiếu với những tiêu chuẩn mới. Ngài đã phải thêm vào cái chén và cái đĩa truyền thống một thùng phiếu mới dành để thu lại các phiếu bầu của các hồng y bầu cử bị bệnh hay mắc những vấn đề thể lý không thể rời khỏi phòng của họ và tham dự những cuộc bầu cử trong Nhà nguyện Sixtine được.

Thay vì chỉ làm một thùng phiếu trống, Đức Giáo Hoàng đã quyết định dự liệu làm ba cái mới, thiết thực hơn, tạo thành một bộ mang tính thẩm mỹ hơn, trong một phong cách và một cách sản xuất mang tính nghệ thuật hơn và xứng đáng hơn với hoạt động mà chúng sẽ phải hoàn thành.

Trong chương V của Tông hiến, người ta nói về một chiếc khay nhỏ đặt sát thùng phiếu đầu tiên. Người ta đọc thấy, mỗi hồng y sẽ phải “tự mình đặt phiếu bầu lên chiếc khay và đặt nó vào trong thùng” dưới đó. Chiếc thùng thứ hai (được khoá) sẽ được sử dụng duy nhất trong trường hợp có các hồng y bị bệnh, các ngài sẽ không thể rời khỏi phòng của mình được, trong khi đó chiếc thùng thứ ba sẽ dùng để thu lại những phiếu bầu sau khi bầu cử.

Sau đó các phiếu bầu sẽ được đốt đi tạo nên “luồng khói” đang hết sức được mong đợi: nếu luồng khói đen, nó thông báo cho các tìn hữu biết rằng việc bầu Giáo Hoàng đã không xảy ra, nếu luồng khói trắng thì nó thông báo “niềm vui lớn” về việc bầu chọn Giáo Hoàng mới. Ngày nay, người ta dự kiến có một cái lò thứ hai nơi đó người ta cho đốt cùng lúc những chất gây khói, khói sẽ thoát qua cùng một ống dẫn, để tránh gây nghi ngờ về màu sắc của luồng khói.

Ba thùng bỏ phiếu được nhà điêu khắc Cecco Bonanotte đúc bằng bạc và đồng và đã được sử dụng để bầu cử vào tháng tư năm 2005. Ngôn ngữ hình tượng của chúng nhắc đến những biểu tượng truyền thống do đích thân nhà nghệ sĩ chọn. Trước hết là người chăn chiên và đàn chiên để nhắc rằng Giáo Hoàng là “Mục Tử tốt lành”, Đấng “củng cố những người anh em của mình” (Lc 22,31) trong lòng tin vào Đức Giêsu Kitô. Rồi đến những con chim, những bông lúa mạch và trái nho, biểu tượng của tình yêu giữa Chúa Giêsu và Phêrô và, vì vậy, giữa Đức Thánh Cha và Hội Thánh. Cuối cùng, bánh và rượu của Bí tích Thánh Thể tăng cường ý tưởng về đức ái được nhấn mạnh bằng sự sẻ chia cùng một tấm bánh và cùng một chén.

Nguyễn Hoàng Vũ chuyển ngữ

theo ZENIT