Nhân dịp sinh nhật 91 của ngài, nhìn trở lui cuộc đời Đức Bênêđíctô XVI

Ngày 16 tháng Tư năm nay mừng sinh nhật lần thứ 91 của Đức Bênêđictô XVI. Nhân dịp này, Hãng Tin Zenit cho đăng một bài của nữ ký giả Deborah Castellano Lubov duyệt lại cuộc đời của một trong các vị giáo hoàng nổi danh nhất của Giáo Hội Công Giáo.

Những giây phút đặc biệt thuở đầu đời của Đức Bênêđíctô là những khám phá cần phải tìm thấy trong một cuộc hành hương do Vatican tổ chức nhằm lần giở lại cuộc đời của ngài từ Bavaria tới Rôma, do nhà sử học nổi tiếng Michael Hesemann hướng dẫn. Ông vốn là đồng tác giả với Georg Ratzinger của cuốn “Giáo Hoàng, Em Trai Tôi”.

Một số những nơi có ý nghĩa mà cuộc hành hương thiêng liêng và thân mật này bao gồm là: thị trấn nhỏ nhưng quyến rũ là Marktl am Inn, nơi em bé Joseph Ratzinger ra đời; Tittmoning, nơi ngài sống những năm thơ ấu cho tới lúc vào mẫu giáo; Freising, nơi ngài học ở tiểu chủng viện và thụ phong linh mục cách nay 65 năm; Traunstein, nơi ngài cử hành Thánh Lễ mở tay; Munich, nơi ngài làm Tổng Giám Mục; Regensburg, nơi ngài dạy học; và Pentling, nơi ngài vẽ kiểu một ngôi nhà dự tính để về hưu. 

Nhóm có những giây phút hồng ân mà họ chưa bao giờ dám mong đợi là được gặp gỡ riêng người anh trai của Đức Bênêđictô, Georg, tại nhà riêng của ngài ở Regensburg, và gặp gỡ vị linh mục thứ ba cùng thụ phong với anh em nhà Ratzinger, Rupert Berger, tại nhà riêng của ngài ở Traunstein.

Một nghịch lý khiến những người tham dự thích thú là Joseph Ratzinger, trong một thời gian dài, chỉ là “một thằng em trai nhỏ nhoi của người lãnh đạo ca đoàn nổi tiếng, Georg Ratzinger”. Và khi 3 vị thụ phong, thì người nổi danh nhất chính là Cha Berger, vì ngài là con trai ông thị trưởng. 

Cho tới khi Joseph trở thành Hồng Y và được triệu về Rôma, dù lúc đó đang là Tổng Giám Mục của Munich và Freising, ngài vẫn chỉ đứng “trong chiếc bóng” của người anh nổi tiếng.

Phép lạ 

Bạn có biết ảnh Đức Mẹ nào được Đức Bênêđictô tôn kính không? Đó là ảnh Đức Mẹ tại một Đền Thánh Mẫu, nổi danh là nơi xẩy ra nhiều phép lạ tại thị trấn có sức quyến rũ lạ lùng là Altoetting nơi gia đình Ratzinger, trong đó có cả cậu bé Ratzinger, và anh chị em ngài là Georg và Maria, thăm viếng mỗi năm một lần.

Tại nơi trên vào năm 1489, hai cậu bé đã thiệt mạng, một cậu trong một tai nạn nông trại còn cậu kia bị chết đuối; hai cậu đã được hồi sinh sau khi người ta mang hai cậu tới trước ảnh Đức Nữ Trinh kiều diễm Maria ở Altoetting.

Thực vậy, ngày nay, nơi trên để lại dấu ấn do tất cả những đồ vặt vãnh người ta gắn trên những bức tường ở bên ngoài đền thánh để tỏ lòng cám ơn đối với các phép lạ xẩy ra nhờ lời cầu bầu của Đức Mẹ. (Đốt nến là cử chỉ người ta thường làm để được phép lạ, trong khi những đồ vặt vãnh là dấu chỉ đã nhận được phép lạ). Khắp trong và chung quanh đền thánh này, hiện không còn đủ chỗ ở trên tường để chứa các lời tạ ơn.

Người giàu có dâng những đồ bằng bạc để tỏ lòng biết ơn, trong khi những người ít của hơn và thậm chí cả những người nghèo nhất, đôi khi chỉ biết vẽ những bức tranh nho nhỏ để nói lên lòng biết ơn của mình. Người ta thấy những bức tranh vẽ giường nhà thương hoặc ngay cả bộ phận người để diễn tả việc được chữa khỏi bệnh, và cả hình các bé thơ nữa, thậm chí nhiều hình chụp mới cách nay mấy tháng, các bé thơ được hạ sinh an toàn sau nhiều biến chứng hoặc cha mẹ không thể có con, rồi bỗng thấy mình có thai. Hơn nữa, còn có những hình vẽ người được cứu khỏi những tình huống khó khăn thời chiến tranh, đấu tranh và cả những vụ sóng thần mới đây, mà sự thoát được coi là do sự cầu bầu của Đức Mẹ.

Con gấu nhồi bông 

Căn nhà ở Marktl am Inn là nơi Joseph sống những năm đầu đời: lúc 2 tuổi, cậu cùng anh chị em băng qua phố nhìn ngắm các đồ trang trí Giáng Sinh tại một cửa tiệm nhỏ đối diện với nhà cha mẹ. Bắt mắt cậu nhất là con gấu nhồi bông ở cửa sổ. Ngày nào, cậu bé Joseph cũng tới ngắm và trầm trồ khen ngợi. Nhưng rồi một ngày ngay trước Lễ Giáng Sinh, cậu bỗng đầm đìa nước mắt. Lý do? Thì ra con gấu nhồi bông không còn ở đấy nữa... Ở Đức, các em bé nhận được quà của mình sau Thánh Lễ đêm 24 tháng Mười Hai. Đến lúc đó, nguyên cớ nỗi buồn của cậu bé Joseph mới được cởi bỏ, lúc, thay vào đó, cậu hân hoan mừng rỡ khi thấy con gấu nhồi bông nằm dưới cây thông giáng sinh của gia đình. 

Bảng liệt kê dịp Lễ Giáng Sinh 

“Con hứa sẽ ngoan ngoãn” đó là lời cậu viết trong bảng liệt kê dịp Lễ Giáng Sinh lúc 7 tuổi. (Một lời đoan hứa chắc chắn được Joseph Ratzinger tuân giữ). Để đổi lấy tác phong ngoan ngoãn này, 3 điều cậu yêu cầu rất rõ ràng là : một áo lễ để chơi làm lễ với anh trai Georg, một sách lễ dịch sang tiếng Đức để cậu hiểu tiếng Latinh, và một tấm ảnh đặc biệt về ThánhTâm Chúa. 

Vườn Địa Đàng của Tuổi Thơ Tôi 

Tittmoning, một thị trấn nhỏ trên bờ Sông Salzach, giáp biên giới với Áo, nơi gia đình Ratzinger sống trong các năm 1929 tới 1932, (cho tới lúc Joseph vào mẫu giáo), là nơi được Đức Bênêđíctô mô tả như “Vườn Địa Đàng của Tuổi Thơ Ngài”. Trước khi tới trường, cậu thường ngừng lại và cầu nguyện trong nhà thờ. Tại đây, cậu bắt đầu biết đánh giá Thánh Lễ mỗi ngày một hơn, nhất là khi quan sát người anh trai của cậu giúp lễ, còn cha mẹ cậu thì hát trong ca đoàn.

Cũng tại thị trấn này, nơi cậu bé Joseph bắt đầu thấy mộ mến phụng vụ, có Đền Đức Mẹ, nơi cậu, cùng với mẹ và anh chị em, hàng ngày tới lần chuỗi mân côi. Đoàn hành hương hăng hái leo dốc, nhưng quả là đáng giá. Trên đường về, họ băng qua các ghềnh của một con sông nhỏ chẩy dốc xuống một cánh rừng, tạo bóng râm vào mùa hè.

Đoàn cũng thăm Auschau am Inn, dưới chân dẫy Alps, nơi gia đình Ratzinger phải lánh cư năm 1932, vì Ông Ratzinger hay lớn tiếng chỉ trích chế độ Quốc Xã. Gia đình Đức Bênêđictô, nhất là cha ngài, một cảnh sát viên, luôn làm bất cứ điều gì có thể làm được để kháng cự bọn Quốc Xã và giữ cho gia đình càng cách xa chúng càng hay. Ngay cả việc phải chuyển tới Auschau họ cũng đã làm để nếu có chiến tranh xẩy ra nay mai, thì gia đình có nhà để ở và được cung cấp các tài nguyên thiên nhiên cũng như thực phẩm để sống còn.

Trong căn nhà này, người ta thường thấy Joseph ở một mình đọc sách; đây là đam mê của cậu và cậu là độc giả trung thành của “Der gerade Weg”, một ấn phẩm Công Giáo phản Quốc Xã lớn tiếng nhất. Sau khi Hitler lên cầm quyền, chủ bút tờ này, Fritz Michael Gerlach, bị bắt và chết trong trại tập trung Dachau như một vị tử đạo; diễn trình phong chân phúc cho ông được khởi diễn năm 2009. Ông Ratzinger luôn nói không với bất cứ đề nghị nào của Quốc Xã. Điều duy nhất ông cho phép là vợ ông trở thành thành viên của một nhóm phụ nữ chuyên lần chuỗi Môi Khôi.

Linh mục trẻ ….

Các linh mục của đoàn hành hương đã có dịp tuyệt vời được đồng tế Thánh Lễ tại Nhà Thờ Traunstein, nơi Đức Bênêđíctô cử hành Thánh Lễ mở tay, sau khi thụ phong ở Freising.

Việc đoàn có được Thánh Lễ Đặc Biệt vào Chúa Nhật này là một điều lý thú. Lúc ở Rôma, trong một Thánh Lễ tại Đền Thờ Thánh Phêrô và Thánh Phaolô, Robert Moynihan và Deborah Tomlinson của “Inside the Vatican” tình cờ thấy mình ngồi cạnh cha chánh xứ nhà thờ Traunstein. Cha chánh xứ Nhà Thờ Thánh Oswald bảo họ tới Traunstein vào Chúa Nhật thay vì Thứ Bẩy như dự tính lúc đầu, để sau Thánh Lễ, ngài có thể chỉ cho Đoàn xem nhiều địa điểm khác nhau, như nơi cha mẹ Đức Bênêđíctô sống những ngày cuối cùng, và họ có thể hưởng một bữa trưa đủ mùi Bavaria. Tại nhà hàng này, sử gia Michael Hesemann, người rất gần gũi với anh em nhà Ratzinger, đã chia sẻ thêm một chi tiết bản thân khác mà ông biết rất rõ và là một chi tiết tuyệt vời.

Tác giả người Đức này gọi món “Kaiserschmarrn” là món ngọt mà ông cho biết vốn là món ưa thích của Đức Bênêđíctô. Một ngạc nhiên về ẩm thực khác là thử món thịt dồi mầu trắng, một món mà Đức Bênêđíctô tiếp tục thích dùng ở Vatican, thường do anh trai hay do các bằng hữu từ thời ngài còn ở Bavaria mang tới. 

Một khoảnh khắc xúc động khác là biết được mối liên hệ gắn bó của Joseph Ratzinger với chị ngài là Maria, người lúc ấy như một phụ tá của ngài, ấy là chưa kể việc bà làm quản gia và thư ký riêng cho ngài. Bất chấp là một nhà chuyên nghiệp tài năng, bà rất vui được dành thì giờ thi hành các nhiệm vụ khác nhau khiến có thể gây trở ngại cho các công trình bác học của ngài. 

Đoàn hành hương cũng được thấy sự phong phú trong các công trình và diễn văn của Ratzinger và sau này của Đức Bênêđíctô, nhờ các thảo luận qua lại do Robert Moynihan hướng dẫn; ông vốn là chuyên viên về Vatican và là chủ bút tạp chí Inside the Vatican. Nhờ thế họ làm giầu thêm cái hiểu của họ về Đức Giáo Hoàng hưu trí.

Chào đón điều bất ngờ

Các người tham dự còn được thưởng thức nhiều Khoảnh Khắc Bavaria đáng ghi nhớ khác, cùng với thì giờ đi khám phá riêng, ăn ngon, và thì giờ để suy nghĩ. Thí dụ, đoàn được thăm Đan Viện Weltenburg, tọa lạc bên bờ Sông Danube, nơi nấu bia đầu tiên ở Bavaria, cách nay cả một ngàn năm, và vẫn còn đang tiếp tục nghiệp vụ, và là nơi tĩnh tâm của Giáo Sư Joseph Ratzinger và các sinh viên tiến sĩ của ngài trong những năm ngài là giáo sư tại Regensburg.

Cũng có một cuộc thăm viếng rất cảm động tại Augsburg để kính viếng Đức Mẹ, Người Cởi Nút (Untier of Knots), rất quan trọng đối với Đức Phanxicô đến nỗi ngài đã cho đặt Đức Mẹ dưới tước hiệu này tại Nhà Thánh Mácta. Đoàn cũng dừng lại ở Lâu Đài Neuschwanstein, một lâu đài vốn gợi hứng cho lâu đài ở Disneyland.

Nhìn toàn diện, chuyến hành hương nhằm lần giở lại các bước chân của Joseph Ratzinger, và gặp gỡ nhiều người can dự vào cuộc hành trình của Ratzinger từ quá khứ tới hiện nay, giữa Rôma và Bavaria, đã để lại một tác động lớn đối với họ đến không bao giờ có thể quên được, như mọi người hành hương quả quyết. 

Vũ Văn An

(vietcatholic 16.06.2018)