Tạ ơn là tâm tình hết sức dễ thương giữa con người với con người, giữa con người với Trời Đất hay Thượng Đế. Tạ ơn cũng là tâm tình hết sức bình thường, vì đời sống con người là một chuỗi tương quan với Trời, với Đất và với nhau.

George Washington – một vị tổng thống nổi tiếng của Hoa Kỳ – đã sống tâm tình tạ ơn ấy hết sức tuyệt vời. Ngay chính ngày lên cầm quyền, ông đã chọn ngày 26 tháng 11 năm 1789 là ngày Lễ Tạ Ơn chung cho toàn quốc. Có lẽ trong thâm sâu, ông chân nhận tất cả những gì mình có đều do bởi Ơn Trên, để rồi đánh dấu ngày ông bắt đầu lãnh đạo bằng cái ngày Tạ Ơn. Cũng chính vì sống tâm tình tạ ơn ấy mà cả cuộc đời, ông luôn cảm thấy hạnh phúc, vì ông sống trong vòng tay ân phúc của Trời và của người.

Có lẽ không phải một mình George Washington, nhưng nhiều và rất nhiều người đã ấp ủ và sống lòng biết ơn với người và với Trời !

Tạ ơn ! Cám ơn ! Thật ra, nói thì dễ nhưng để sống tâm tình tạ ơn, cám ơn không đơn giản chút nào cả. Có những người hết sức coi thường khi đón nhận tình cảm từ người khác, để rồi tương quan của họ với người khác cứ nhạt dần.

Có một câu chuyện không vui về hai chữ biết ơn:

Có gia đình kia, hai anh em sống chung với nhau, anh cũng có gia đình và em cũng có gia đình. Vì lạ nước lạ cái nơi đất khách quê người, nên người anh đã cưu mang người em sống chung với mình cho đỡ phần hao tốn. Hai nhà sống chung với nhau, kẻ ở tầng trên, người tầng dưới. Người anh thấy cả gia đình người em bị ho, đã đi mua kẹo ho về cho gia đình người em. Người anh tế nhị để trong phòng người em. Hai, ba ngày trôi qua, chẳng hề thấy người em động tĩnh gì với hai tiếng “cảm ơn”. Người anh thắc mắc, bèn trao đổi với vợ về hành vi thiếu tế nhị của gia đình chú em. Người anh thì hết sức thương em mình, đã bỏ công bỏ của bảo lãnh em sang trời Mỹ, nhưng người em hình như không cảm được tấm lòng của anh. Khi người anh giúp đỡ em, thì chẳng hề toan tính thiệt hơn, cũng chẳng mong nhận lời cảm ơn từ gia đình người em; nhưng cách cư xử của người em như thế nào đó và thật khó lý giải.

Nghe chưa kịp xong tâm tình thiếu tế nhị, thiếu lòng biết ơn ấy của gia đình nọ, thì lại nghe một chuyện không hay về một vị nọ.

Vị ấy cũng không còn trẻ và cũng chẳng gọi là già. Sau khi sức khỏe có vấn đề, thì anh em mang về dưỡng đường để chăm sóc. Sau hơn cả tháng miệt mài chăm sóc, các anh em nhận được một thái độ hết sức kỳ lạ từ vị ấy : “Ở đây không an tâm ! Ở đây trôi nổi lắm ! Không bảo đảm được tính mạng… Ở đây tạp nham lắm !”…

Không an tâm sao ? Trôi nổi sao ? Tạp nham sao ? Nghe đâu khi chi phí khám chữa lên đến 100 triệu, mà anh em đóng ngay, không một phút do dự. Nghe đâu lúc nào cũng có người ở bên chăm sóc, chứ chưa hề bỏ vị ấy giây phút nào !

Cũng hiểu, cũng thông cảm cho tâm trạng của người đang bệnh hoạn, nhưng được đào tạo rất kỹ trong nhà tu mà sao lại cư xử như thế với anh em ? Vị ấy có biết rằng, vị ấy được hạnh phúc hơn biết bao người xung quanh chăng ? Vị ấy có biết rằng, bao nhiêu người nghèo, bao nhiêu bệnh nhân có nằm mơ cả tháng cũng chẳng được chăm sóc như vị ấy ?

Thế đấy ! Mỗi ngày, ta sống xung quanh sự bao bọc, sự chở che của bao nhiêu người, nhưng thử hỏi tâm tình biết ơn của ta để đâu ?

Từ bát cơm, từ ly nước ta hưởng dùng, đâu tự nhiên ở trên trời rơi xuống ! Bát cơm, ly nước ấy có từ biết bao nhiêu mồ hôi và nước mắt của bao người.

Từ con đường sạch sẽ ta đi lại, ống cống thoát nước trước cửa nhà ta, cũng đâu tự nhiên mà có ! Con đường sạch ấy, ống thoát nước ấy có được, cũng do bởi bao mồ hôi và nước mắt của những người công nhân quét rác và nhân viên cầu cống.

Còn nhiều và nhiều điều quanh ta cũng chẳng tự nhiên ở trên trời rơi xuống. Tất cả là hồng ân của Thiên Chúa, và tất cả là ân huệ của người khác. Lẽ nào ta nhận ơn từ Thiên Chúa và từ người khác, mà lòng ta cứ trơ ra như gỗ đá chăng ?

Trong tâm tình mừng lễ, mừng kỷ niệm ngày lễ Tạ Ơn của Hoa Kỳ, mỗi người chúng ta nên chăng, cũng “mừng ké” ngày lễ ấy, vì lẽ Tạ Ơn cũng phải là tâm tình của tất cả mọi người chúng ta.

Cám ơn, tạ ơn là tâm tình nhỏ bé và dễ thương của mỗi người. Ai đã sống tròn đầy cái tâm tình cám ơn và tạ ơn ấy, đều cảm thấy hết sức lạ lùng; vì bỗng dưng, ta lại nhận nhiều và nhiều hơn, khi ta bày tỏ tâm tình ấy với Thiên Chúa, với tha nhân.

Hình như càng cảm ơn, càng tạ ơn, ta lại càng nhận được nhiều ơn thì phải!

Năm đầu tiên đặt chân đến Mỹ, Lễ Tạ Ơn hoàn toàn không có một chút ý nghĩa gì với tôi cả, tôi chỉ vui vì ngày hôm đó được nghỉ làm, và có một buổi tối quây quần ăn uống với gia đình. Mãi ba năm sau, tôi mới thật sự hiểu được ý nghĩa của ngày Lễ Tạ Ơn.

Thế là một mùa Lễ Tạ Ơn nữa lại đến ! Tôi vẫn còn nhớ, lần đầu tiên khi nghe nói về Lễ Tạ Ơn, tôi thầm nghĩ :"Dân ngoại quốc sao mà... "quỡn" quá ! Cứ bày đặt lễ này lễ nọ, màu mè ; chắc cũng chỉ để có dịp bán thiệp để người ta mua tặng nhau thôi, cũng là một cách làm business đó mà !..."

Năm đầu tiên đặt chân đến Mỹ, Lễ Tạ Ơn hoàn toàn không có một chút ý nghĩa gì với tôi cả, tôi chỉ vui vì ngày hôm đó được nghỉ làm, và có một buổi tối quây quần ăn uống với gia đình. Mãi ba năm sau, tôi mới thật sự hiểu được ý nghĩa của ngày Lễ Tạ Ơn…

Thời gian này, tôi đang thực tập ở một pharmacy để lấy bằng Dược Sĩ. Tiệm thuốc này rất đông khách, cả ngày, mọi người làm không nghỉ tay, điện thoại lúc nào cũng reng liên tục ; nên ai nấy cũng đều căng thẳng, mệt mỏi, dễ đâm ra quạu quọ, và hầu như không ai có nổi một nụ cười trên môi.

Tiệm thuốc có một bà khách quen, tên bà là Josephine Smiley. Tôi còn nhớ rõ nét mặt rất phúc hậu của bà. Năm đó, bà đã gần 80 tuổi; bà bị tật ở tay và chân nên phải ngồi xe lăn, lại bị bệnh thấp khớp nên các ngón tay bà co quắp, và bà lại đang điều trị ung thư ở giai đoạn cuối… Cứ mỗi lần bà đến lấy thuốc (bà uống hơn mười mấy món mỗi tháng, cho đủ loại bệnh), tôi đều nhìn bà ái ngại. Vì thấy rất tội nghiệp cho bà, nên tôi thường ráng cười vui với bà, thăm hỏi bà vài ba câu hay phụ đẩy chiếc xe lăn cho bà. Nghe đâu chồng bà và đứa con duy nhất bị chết trong một tai nạn xe hơi, còn bà, tuy thoát chết, nhưng lại bị tật nguyền, rồi từ đó bà bị bệnh trầm cảm (depressed), không đi làm được nữa, và từ 5 năm nay thì lại phát hiện ung thư. Mấy người làm chung trong tiệm cho biết : bà hiện sống một mình ở nhà dưỡng lão.

Tôi vẫn còn nhớ rất rõ vào chiều hôm trước ngày lễ Thanksgiving năm 1993, khi đến lấy thuốc, bỗng dưng bà cười với tôi, và đưa tặng tôi tấm thiệp cùng một ổ bánh ngọt bà mua cho tôi. Tôi cám ơn thì bà bảo tôi: “Hãy mở tấm thiệp ra đọc liền đi!”

Tôi mở tấm thiệp và xúc động nhìn những nét chữ run rẩy, xiêu vẹo :

“Dear Thanh ! My name is Josephine Smiley, but life does not ‘smile’ to me at all. Many times I wanted to kill myself, until the day I met you in this pharmacy. You are the ONLY person who always smiles to me, after the death of my husband and my son. You made me feel happy and help me keep on living. I profit this Thanksgiving holiday to say ‘Thankyou’, Thanh. Thank you, very much, for your smile...”

 Rồi bà ôm tôi và chảy nước mắt. Tôi cũng vậy, tôi đứng mà nghe mắt mình ướt, nghe cổ họng mình nghẹn... Tôi thật hoàn toàn không ngờ được rằng : chỉ với một nụ cười, tôi đã có thể giúp cho một con người có thêm nghị lực để sống còn.

Đó là lần đầu tiên, tôi cảm nhận được cái ý nghĩa cao quý của ngày lễ Thanksgiving.

Ngày Lễ Tạ Ơn năm sau, tôi cũng có ý trông ngóng bà đến lấy thuốc, trước khi đóng cửa tiệm. Bỗng dưng, một cô gái trẻ đến tìm gặp tôi. Cô đưa cho tôi một tấm thiệp và báo tin bà Josephine Smiley vừa mới qua đời 3 hôm trước… Cô nói là lúc hấp hối, bà đã đưa cô – là y tá chăm sóc bà – tấm thiệp này, nhờ cô đến đưa tận tay tôi vào đúng ngày Thanksgiving, và cô đã hứa sẽ làm tròn ước nguyện sau cùng của bà. Tôi bật khóc, và nước mắt ràn rụa của tôi đã làm nhòe hẳn đi những dòng chữ xiêu vẹo, ngoằn nghèo trên trang giấy :

“My dear Thanh ! I am thinking of you until the last minute of my life… I miss you, and I miss your smile... I love you, my ‘daughter’…”

 Tôi còn nhớ tôi đã khóc sưng cả mắt ngày hôm đó, không sao tiếp tục làm việc nổi, và khóc suốt trong buổi tang lễ của bà, người "Mẹ American" đã gọi tôi bằng tiếng "my daughter"...

Trước mùa Lễ Tạ Ơn năm sau đó, tôi xin chuyển qua làm ở một pharmacy khác ; bởi tôi biết : trái tim tôi quá yếu đuối, tôi sẽ không chịu nổi niềm nhớ thương quá lớn dành cho bà, vào mỗi ngày lễ đặc biệt này, nếu tôi vẫn tiếp tục làm ở pharmacy đó.

Mãi cho đến giờ, tôi vẫn còn giữ hai tấm thiệp ngày nào của người bệnh nhân này. Và cũng từ đó, không hiểu sao, tôi yêu lắm ngày Lễ Thanksgiving, có lẽ bởi tôi đã "cảm" được ý nghĩa thật sự của ngày lễ đặc biệt này.

* * *

Thông thường ở Mỹ, Lễ Tạ Ơn là một dịp để gia đình họp mặt. Mọi người đều mua một tấm thiệp, hay một món quà nào đó đem tặng cho người mình thích, mình thương, hay mình từng chịu ơn… Theo phong tục bao đời nay, thì trong buổi họp mặt gia đình vào dịp lễ này, món ăn chính luôn là món gà tây (tuckey).

Từ mấy tuần trước ngày Lễ Tạ Ơn, hầu như chợ nào cũng bày bán đầy những con gà tây, gà ta, còn sống có, thịt làm sẵn cũng có.... Cứ mỗi mùa Lễ Tạ Ơn, có cả trăm triệu con gà bị giết chết, làm thịt cho mọi người ăn nhậu.

Người Việt mình thì hay chê thịt gà tây ăn lạt lẽo, nên thường làm món gà ta, “gà đi bộ.” Ngày xưa, tôi cũng hay ăn gà vào dịp lễ này với gia đình, nhưng từ ngày biết Đạo, tôi không còn ăn thịt gà nữa... Từ vài tuần trước ngày lễ, hễ tôi làm được việc gì tốt, dù rất nhỏ, tôi lại hồi hướng công đức cho tất cả những con gà, tây hay ta, cùng tất cả những con vật nào đã, đang và sẽ bị giết trong dịp lễ này, cầu mong cho chúng thoát khỏi kiếp súc sanh, và được đầu thai vào một kiếp sống mới, tốt đẹp và an lành hơn.

Từ hơn 10 năm nay, cứ mỗi năm đến Lễ Tạ Ơn, tôi đều ráng sắp xếp công việc để có thể tham gia vào những buổi "Free meals", tổ chức bởi các Hội Từ Thiện, nhằm giúp bữa ăn cho những người không nhà. Có đến với những bữa cơm như thế này, tôi mới thấy thương cho những người dân Mỹ nghèo đói – Mỹ trắng có, Mỹ đen có, người da vàng cũng có, và có cả người Việt Nam mình nữa. Họ đứng xếp hàng cả tiếng đồng hồ, rất trật tự trong gió lạnh mùa thu ; nhiều người không có cả một chiếc áo ấm, răng đánh bò cạp..., để chờ đến phiên mình được lãnh một phần cơm và một chiếc mền, một cái túi ngủ qua đêm.

Ở nơi đâu trên trái đất này, cũng luôn vẫn còn rất nhiều người đang cần những tấm lòng nhân ái của chúng ta...

Nếu nói về hai chữ "TẠ ƠN" với những người mà ta từng chịu ơn, thì có lẽ cái list của chúng ta sẽ dài lắm, vì không một ai tồn tại trên cõi đời này mà không từng mang ơn một hay nhiều người khác. Chúng ta được sinh ra làm người, đã là một ân sủng của Thượng Đế. Như tôi đây, có được ngày hôm nay, ngồi viết những dòng này, cũng là nhờ ơn Cha, ơn Mẹ, ơn Thầy...

Cám ơn quê hương tôi – Việt Nam, với 2 mùa mưa nắng, với những người dân bần cùng, chịu khó. Quê hương tôi – nơi đã đón nhận tôi từ lúc sinh ra – đã để lại trong tim tôi biết bao nhiêu kỷ niệm cả một thời thơ ấu. Quê hương tôi là nỗi nhớ, niềm thương của tôi, ngày lại ngày qua ở xứ lạ quê người...

Cám ơn Mẹ, đã sinh ra con và nuôi dưỡng con cho đến ngày trưởng thành. Cám ơn Mẹ, về những tháng ngày nhọc nhằn đã làm lưng Mẹ còng xuống, vai Mẹ oằn đi, về những nỗi buồn lo mà Mẹ đã từng âm thầm chịu đựng suốt gần nửa thế kỷ qua....

Cám ơn Ba, đã nuôi nấng, dạy dỗ con nên người. Cám ơn Ba, về những năm tháng cực nhọc, những chuỗi ngày dài đằng đẵng chạy lo cho con từng miếng cơm manh áo, về những giọt mồ hôi nhễ nhại trên lưng áo Ba, để kiếm từng đồng tiền nuôi con ăn học....

Cám ơn các Thầy Cô, đã dạy dỗ con nên người, đã truyền cho con biết bao kiến thức, để con trở thành người hữu dụng cho đất nước, xã hội...

Cám ơn các chị, các em tôi, đã sẻ chia với tôi những tháng ngày cơ cực nhất – những buổi đầu đặt chân đến xứ lạ quê người –, đã chia vui, động viên những lúc tôi thành công; đã nâng đỡ, vực tôi dậy những khi tôi vấp ngã hay thất bại....

Cám ơn tất cả bạn bè tôi, đã tặng cho tôi biết bao nhiêu kỷ niệm buồn vui. Đó là những món quà vô giá mà tôi không sao mua được. Nếu không có các bạn, có lẽ cả một thời áo trắng của tôi không có chút gì để mà lưu luyến...

Cám ơn nhỏ bạn thân ngày xưa, đã "nuôi" tôi cả mấy năm trời Đại học bằng những lon "gigo" cơm, bữa rau, bữa trứng; bằng những chén chè nho nhỏ hay những ly trà đá ở căn tin ngày nào.

Cám ơn các bệnh nhân của tôi, đã ban tặng cho tôi những niềm vui trong công việc. Cả những bệnh nhân khó tính nhất, cũng giúp tôi hiểu thế nào là cái khổ, cái đau của bệnh tật...

Cám ơn các ông chủ, bà chủ của tôi, đã cho tôi biết giá trị của đồng tiền, để tôi hiểu mình không nên phung phí, vì đồng tiền lương thiện bao giờ cũng phải đánh đổi bằng công lao khó nhọc...

Cám ơn những người tình – cả những người từng bỏ ra đi – đã giúp tôi biết được, cảm nhận được thế nào là Tình yêu, là Hạnh phúc, thế nào là đau khổ, chia ly.

Cám ơn những dòng thơ, dòng nhạc, đã giúp tôi tìm vui trong những phút giây thơ thẩn nhất, để quên đi chút sầu muộn, âu lo, để thấy cuộc đời này vẫn còn có chút gì đó để nhớ, để thương....

Cám ơn những thăng trầm của cuộc sống, đã cho tôi nếm đủ mùi vị ngọt bùi, cay đắng của cuộc đời, để nhận ra cuộc sống này là vô thường..., để từ đó bớt dần "cái tôi", cái ngã mạn của ngày nào...

Xin cám ơn tất cả những ai đã đến trong cuộc đời tôi, và cả những ai tôi chưa từng quen biết. Bởi vì:

"Trăm năm trước thì ta chưa gặp,

Trăm năm sau biết gặp lại không?

Thôi thì hãy sống hết lòng với nhau!..."

 Và cứ thế, mỗi năm, khi mùa Lễ Tạ Ơn đến, tôi lại đi mua những tấm thiệp hay một chút quà để tặng Mẹ, tặng Chị, tặng những người thân thương và cả những người đã từng giúp đỡ tôi. Cuộc sống này, đôi lúc, chúng ta cũng cần và nên biểu lộ tình thương yêu của mình, bằng một hành động gì đó cụ thể, dù chỉ là một lời nói "Con thương Mẹ", hay một tấm thiệp, một cành hồng… Tình thương phải được cho đi và phải được đón nhận; bởi lỡ mai này, khi những người thân thương của chúng ta không còn nữa, thì ngày Lễ Tạ Ơn sẽ còn có ý nghĩa gì?

Xin cho tôi được một lần nói lời Tạ Ơn : Cám ơn lắm, cuộc đời này !....