Từ xa xưa, tình bạn luôn là một tình cảm cao đẹp được con người đề cao và ca ngợi. Trong Kinh Thánh, sách Huấn Ca có viết: “ Người bạn trung thành là phương thuốc xoa dịu cuộc đời, những ai kính sợ Đức Chúa sẽ gặp được người như vậy”  (Hc 6,16). Ca dao tục ngữ  Việt Nam cũng viết:

“ Ra đi vừa gặp bạn hiền.

Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời”.

“Sống trong bể ngọc kim cương

Không bằng sống giữa tình thương bạn bè”.

Chính vì tình bạn là một tình cảm tuyệt vời nên trong cách cư xử với bạn bè, nguyên thủ tướng và là nhà văn nước Anh đã nói: “ Hãy đối xử với bạn bè như đối xử với những bức tranh, nghĩa là hãy đặt nó ở góc độ có nhiều ánh sáng nhất”.  Vậy đâu là cách cư xử tốt đẹp trong tình bạn?

Người bạn trong ý kiến trên được nhà văn ví như bức tranh và đặt ở góc độ có nhiều ánh sáng nhất. Bức tranh là một tác phẩm nghệ thuật hội họa phản ánh hiện thực bằng đường nét và màu sắc tinh tế, là kết tinh những giá trị tinh thần và biểu thị những ý nghĩa nhất định với ý tưởng của tác giả. Bức tranh thường được trân quý và được treo lên để chiêm ngắm, để thưởng thức nghệ thuật, bức tranh  điểm tô thêm nét đẹp cho cuộc sống con người. Nếu ta treo bức tranh ở góc độ có nhiều ánh sáng nhất, ta sẽ càng thấy rõ nét đẹp của bức tranh, ta thấy rõ đường nét, màu sắc thật của bức tranh. Nhà văn nước Anh đã dùng giá trị của nghệ thuật mà mời gọi ta đối xử với bạn bè như đối xử với bức tranh, có nghĩa là cần thể hiện một sự trân trọng, một cái nhìn tích cực nhất đối với bạn của mình.

BẠN  là một người để ta tin tưởng. Khi tin tưởng bạn, ta mời bạn vào căn nhà nội tâm của ta, bạn thấy ánh sáng và bóng tối trong căn nhà của ta. Nơi bạn ta có thể bộc lộ tâm tư, tình cảm, ước vọng, những chuyện vui buồn trong cuộc sống của ta. Tất cả những điều đó không chỉ nằm ở bên ngoài ta, nhưng nó còn là những phần sâu kín trong tâm hồn ta, là một phần cuộc sống của ta. Vì thế, bạn có thể được coi như là một phần cuộc sống của ta. Chúng ta có thể thấy trong Tin Mừng, chính Chúa Giê-su là người chủ động kết bạn, Ngài nâng các môn đệ lên làm “bạn” với Ngài “anh em là bạn hữu của Thầy”, “ không có tình yêu nào cao cả hơn tình yêu của người đã hy sinh vì bạn hữu mình” (Ga 15,12). Ngài đã cùng ăn, cùng uống, cùng chia sẻ tâm tư, kế hoạch, ước mong về sự nghiệp loan báo Tin Mừng của Ngài, Ngài đã mời gọi sự cộng tác của các bạn Ngài. Đặc biệt, Ngài hết lòng tin tưởng, hết lòng yêu thương và chỉ dạy cho các bạn của Ngài. Ngài coi trọng họ ngang hàng với Ngài. Trong tình bạn, lòng tin tưởng đối với bạn thật là quan trọng, khi ta tin tưởng bạn ta sẽ không nghi ngờ bạn, không phòng vệ, trước mặt bạn ta có thể sống với toàn bộ con người của ta, ta sống tự do, chân thật và triển nở với con người của mình.

BẠN  như là một người trung thành và ta cư xử trung thành với bạn. Trung thành có nghĩa là trước sau một lòng một dạ, giữ trọn niềm tin tưởng, giữ trọn tình cảm gắn bó dù cho cuộc sống và hoàn cảnh có thay đổi, dù khi bạn lâm vào cảnh quẫn bách, khổ cực và thất bại. Chiêm ngắm tình bạn giữa Chúa Giê-su và các Tông Đồ. Chúa Giê-su, Ngài đã cư xử cách trung thành trong tình bạn, Ngài đã trung thành đến tận cùng. Còn các Tông Đồ thì sao? Lúc Ngài bị bắt do Tông Đồ Giu-đa phản bội, còn 11 Tông Đồ kia, ai cũng hoảng sợ, Phê-rô thì chối Chúa cách nặng nề bằng lời thề, còn các Tông Đồ khác bỏ chạy biệt tăm. Mặc dầu các Tông đồ bất trung trong lúc sợ hãi, hoảng loạn, quẫn bách, nhưng sau đó các Ngài đã hối hận và ai nấy đã thể hiện sự trung thành của mình bằng đời sống chứng nhân Tin Mừng đến tận cùng.

BẠN như chính bạn là, ta đón nhận bạn như chính bạn là trong thái độ lắng nghe tích cực, có những ưu điểm và khuyết điểm, điểm tích cực ta cùng bạn bổ túc cho nhau, điểm hạn chế ta cùng bạn chia sẻ chân thành, lắng nghe  để giúp nhau cùng thay đổi. Nhờ có bạn, ta trở nên phong phú hơn, nhờ bạn ta có thể nhận biết rõ bản thân hơn, giúp ta thăng tiến bản thân và làm cho cuộc sống tròn đầy hơn. Chính những điều này làm cho ta có cách cư xử tế nhị với bạn, làm cho tình bạn chân thành ấm áp và gần bạn hơn. Để nhìn nhận ưu và khuyết điểm của nhau nhiều khi không phải là chuyện dễ dàng, cần thời gian, sự thấu cảm ta mới có thể đón nhận chính ta cũng như chính bạn mình với tất cả con người của nhau.

Trong Kinh Thánh, ta bắt gặp rất nhiều tình bạn đẹp. Tình bạn giữa Chúa Giê-su và các Tông Đồ, giữa Chúa Giê-su và La-da-rô, Mat-ta, Maria. Tình bạn giữa Đavít và Giô-na-than.  (1Sm 2, 26).  Ông Gióp và các bạn (G 2, 13). Trong các Thánh nhân, có rất nhiều tình bạn đã cùng giúp nhau trở thành những vị Thánh lớn trong Giáo Hội như: Thánh Inhaxio và hai người bạn là Thánh Phanxico Xavier và Thánh Peter Farve, Thánh Phanxico Asisi và Thánh Clara, Thánh Gioan Thánh Giá và Tê-rê-xa Avila… Mỗi chúng ta, những người bạn nào đã đi ngang qua cuộc đời ta? Chúng ta đã, đang và sẽ xây dựng tình bạn như thế nào?

Lời Chúa đã chỉ cho ta phương cách để có một người bạn tốt, đó là “Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em. Không có tình thương nào cao cả hơn tình thương của người đã hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình.” (Ga 15,12), “Anh em muốn người ta làm gì cho mình, thì cũng hãy làm cho người ta như vậy.” (Lc 6, 31) Hay còn là đặt những giá trị tốt của tình bạn như sự tin tưởng, sự trung thành, chân thật và lắng nghe bạn trong cuộc sống mình.

“Người bạn trung thành là một nơi nương tựa vững chắc,
ai gặp được người bạn như thế, là gặp được kho tàng.
Không gì đổi lấy được một người bạn trung thành,
và giá trị của người bạn ấy, không cân nào lường được.
Người bạn trung thành là phương thuốc xoa dịu cuộc đời,
những ai kính sợ Đức Chúa sẽ gặp được người như vậy.” (Hc 6, 14-16)

Maria Nguyễn Thị Hằng, fmm.